Maarten Spanjer: ‘René van der Gijp is een beetje in de war’

De titel van het nieuwe boek van Maarten Spanjer: ‘Amsterdammers hebben geen humor’. Mokum Magazines Boris van Leeuwen voert een gesprek over de stad, zelfspot, fatbikes en René van der Gijp.

Hoezo, Amsterdammers hebben geen humor?

‘Het is natuurlijk eigenlijk het omgekeerde. Dat lees je ook in het openingsverhaal. Maar ik heb de titel ook gebruikt omdat je vaak mensen hoort over het feit dat Amsterdammers zulke góede humor hebben. En daar ben ik het niet altijd mee eens. Humor vind ik niet plaatsgebonden. Je hebt goede humor en slechte humor. Goede humor begint bij zelfspot en komt voort uit ellende. Daarom staat Joodse humor ook hoog aangeschreven. Als je narigheid hebt meegemaakt, sta je misschien extra open voor de leuke kanten. Ik heb een Jood ooit horen zeggen: ‘Ik lach om niet te huilen.’

Volgens mij ben jij het prototype van een Amsterdammer. Maar wat maakt jou géén Amsterdammer?

‘Allereerst: als je een zachte ‘g’ hebt, ben je geen Amsterdammer. Maar het Amsterdam waarin ik ben opgegroeid, is een stad die bestaat uit verschillende dorpjes. Er bestaat niet maar één soort Amsterdammer. Iemand uit Oost is weer anders dan iemand uit de Jordaan of West. Amsterdammer is een breed begrip en ik val daar niet buiten.’

René van der Gijp zei onlangs dat ‘ie Amsterdammers ‘helemaal niks’ vindt. Door welke (imago)bril bekijk jij deze uitspraak?

‘René is wel een beetje in de war geraakt door zijn populariteit de laatste jaren. Hij is veranderd. Ik vind het onzin om een bril op te zetten zonder vergroting. In Amsterdam zie je ook bekende mensen met een zonnebril door de regen lopen. Dat doen ze volgens mij om juist wél herkend te worden, en niet andersom.’

Lees ook: Henk & Louise Schiffmacher: ‘Gemak, warmte en levenslust: dat is onze chemie’

Ben jij niet de ideale tafelgast in het tv-programma Vandaag Inside?

‘Nee, daar heb ik geen behoefte aan. Ik ben er nooit geweest en heb het ook nooit gevraagd. Daar aan tafel geven ze de indruk dat je niks bent als je niet door VI bent uitgenodigd en dat je het moet ‘verdienen’. En Johan Derksen heeft het vaak over de grachtengordel. Ook weer zo’n mening van een provinciaaltje, dat – als iemand uit Amsterdam iets zegt wat hem niet bevalt – diegene meteen wegzet als een druiloor uit de grachtengordel.’

Gedij jij eigenlijk nog in Amsterdam?

‘Waar ik woon, heb ik het heel erg naar mijn zin. Naast het Vondelpark wonen is heel leuk, en ik zit vlak bij het Leidseplein en het centrum. Het meeste in de stad doe ik op de fiets, maar dat wordt wel problematisch. Ze moeten eens een keer keihard optreden tegen al die fatbikes. En ja, dat is een cliché, dat geef ik toe. Maar ze hebben kinderen voorop, achterop, op hun rug, en dan zitten ze ook nog te Whatsappen. Het is levensgevaarlijk om met de fiets door Amsterdam te kruisen.’

De man die jij zo goed imiteert, Rinus Michels, zou nu bijna honderd jaar oud zijn. Wat zou hij van het huidige Amsterdam hebben gevonden?

‘Veertig jaar geleden zou ik ook niet geweten hebben wat Michels van de stad zou vinden – hij praatte alleen maar over voetbal. Wat Michels dan van het huidige Ajax had gevonden? Dan zou hij zeggen: het is natuurlijk niet de geoliede machine die ik er toen ooit van gemaakt heb, maar ze doen hun best. Zoiets.’